Udar mózgu jest nagłym stanem zagrażającym życiu. Objawia się on zaburzeniami czynności mózgu o charakterze ogniskowym lub uogólnionym, które utrzymują się ponad dobę. Po dokonanym udarze konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja.
Objawem uogólnionych zaburzeń czynności mózgu jest utrata przytomności, natomiast objawy ogniskowe są zaburzeniami funkcji neurologicznych, które są związane z określonymi obszarami mózgu.
Ryzyko nawrotu choroby po pierwszorazowym wystąpieniu udaru w pierwszym roku wynosi od 10% do 12% (największe prawdopodobieństwo jest w czasie pierwszych tygodni po ostrym epizodzie) oraz od 5% do 8% w każdym kolejnym roku. Epizody przemijających zaburzeń krążenia mózgowego (TIA) są czynnikiem, który przepowiada udar niedokrwienny. W celu zmniejszenia ryzyka udarów mózgu ważnym elementem jest profilaktyka.
Objawy kliniczne udaru mózgu to:
-podwójne widzenie,
-zaburzenia równowagi,
-niedowład lub porażenie połowicze,
-zaburzenia mowy – afazja,
-występują problemy ze zrozumieniem prostych poleceń,
-zaburzenia w polu widzenia,
-zaburzenia połowicze czucia,
-bóle głowy, którym towarzyszy uczucie wirowania otoczenia, nudności, a także wymioty.
Występują dwa typu udaru:
- udar niedokrwienny,
- udar krwotoczny.
Ad. a) Udar niedokrwienny jest wywołany poprzez zwężenie lub całkowite zamknięcie światła naczyń wewnątrzmózgowych, ale może mieć również związek z zamknięciem naczyń doprowadzających krew do mózgu. Ten typ udaru występuje w około 85% przypadków wszystkich udarów. W wyniku niewydolności krążenia mózgowego może dojść do pojedynczego oraz mnogich zawałów mózgu.
Ad. b) Udar krwotoczny jest wynikiem rozerwania naczynia mózgowego, co powoduje wynaczynienie krwi w obrębie mózgowia . Ten typ udaru występuję w około 15% przypadków i jest najczęściej powikłaniem choroby nadciśnieniowej, zwykle przebieg jest gwałtowny.
Profilaktyka udarów mózgu
Do profilaktyki udarów mózgu zaliczamy:
-leczenie nadciśnienia tętniczego,
-leczenie chirurgiczne zwężenia tętnicy szyjnej (gdzie zwężenie wynosi >60% oczywiście przy braku przeciwwskazań do zabiegu),
-leczenie zaburzeń gospodarki węglowodanowej (zmniejszenie nadwagi, dieta cukrzycowa),
-profilaktyka przeciwzakrzepowa u osób chorych z migotaniem przedsionków, a także z zaburzeniami układu krzepnięcia,
-regularnie uprawiana aktywność fizyczna,
-rzucenie palenia tytoniu,
-odpowiednia dieta,
-nie nadużywanie alkoholu,
-walka z nadwagą.
Leczenie:
Ważny element terapii osób po udarze mózgu poza leczeniem na oddziale neurologicznym oraz leczeniem farmakologicznym, stanowi fizjoterapia. Rehabilitacja jest kluczowym działaniem i powinna być wdrożona jak najszybciej. To właśnie ona pozwala na przywrócenie utraconych funkcji w takim stopniu na ile to oczywiście możliwe. Jedną z najskuteczniejszych metod usprawniania chorego jest PNF. Metoda ta ma na celu odbudowę utraconych funkcji, zwiększenie siły mięśniowej oraz ruchomości stawów. Ruchy, które są wykorzystywane w terapii PNF są zgodne z naturalną pracą mięśni i stawów, a każdy z ruchów odbywa się w trzech płaszczyznach, co powoduje, że do pracy są zaangażowane maksymalne ilości włókien mięśniowych. Powtarzalność ruchów może wywołać utworzenie nowego wzorca ruchowego, zatem przywrócić przewodnictwo nerwowe w uszkodzonym obszarze. Terapia metodą PNF postrzega pacjenta holistycznie, nie tylko jest ograniczona do pracy z zaburzoną częścią, ale również wykorzystuje w leczeniu zdrowe regiony ciała. PNF jest terapią bezbolesną, skuteczną i skupiającą się na edukacji pacjenta.
Pozdrawiam
Bartosz Sobiejewski
Piśmiennictwo:
Choroby serca i naczyń 2005, tom 2, nr 2, 84-87
Studia Medyczne 2008, 9, 71-75
Nowiny lekarskie 2013, 82, 1, 83-88
